Wolność to rzecz niezwykle ważna. Na ile jej pozwalać swoim pracownikom?

Jako Polacy pracujemy dużo i często bez przerwy. Zderzenie z rzeczywistością staje się faktem, gdy ktoś z zagranicy, w ramach projektu międzynarodowego, przyjeżdża do Polski. Trzy godziny i przerwa, na którą szef w Polsce tylko niechętnie łypie okiem. „Przecież za pięć godzin koniec, po co przerywać?” – oto jak wygląda polska rzeczywistość. Jednak czy na pewno i czy swoboda w codziennej pracy może dać naszym pracownikom coś więcej?

Czym jest swoboda w pracy?

            Zaczęliśmy od przerw w pracy i są one wyjątkowo dobrym obrazem swobody, z jaką spotykamy się na co dzień. Jednak nie jedyną. Swobodą na stanowisku możemy nazwać także samodzielność podejmowania decyzji, możliwości decydowania o rzeczach istotnych z punktu widzenia firmy i nas samych oraz zgodą na rozwijanie tego, co w firmie zastajemy przy naszym przyjściu. Wyznaczników swobody jest zatem wiele, jednak jak się okazuje nie zawsze jest kolorowo. Prosty przykład tego, że przerwa w Polsce traktowana jest jak próba oszustwa pracodawcy pokazuje, że jako szefowie nie jesteśmy skłonni dać tej dozy swobody naszym pracownikom.

Mniejsza presja, więcej do zrobienia

            A jak jest z decyzjami? Jak się okazuje niewiele lepiej. Marcin przez kilka lat był jednym z czołowych analityków jednego z oddziałów dużego polskiego banku przyznaje, że samodzielność to nie jest cecha, za którą kochano zwierzchników.

„Ale tak musiało być w każdym przypadku. W sensie czy u nas z szefem, czy wyżej. To normalne po prostu w tej firmie. Nie ma rzeczy ponad które możesz się wzbić. Nie możesz pomyśleć. Bo to chyba o to chodzi. O to, że swoboda to sposób myślenia po swojemu, ale na korzyść firmy. Za granicą – teraz pracuję w kapitale zagranicznym – rozumieją te sprawy lepiej i przykład idzie z góry. O przerwach nie wspomnę.”

Jak pokazują badania, większość pracodawców nie uważa, że swoboda działania przekłada się na pracę. Tymczasem mniejszy stres, większa samodzielność i umiejętność poczucia odpowiedzialności sprawiają, że nie tylko pracuje nam się lepiej, ale i jesteśmy dzięki temu bardziej wydajni.

Work life balance

            Stopień równowagi w życiu prywatnym i zawodowym to także efekt wolności pracowników. Jeśli damy im więcej swobody i sprawimy, że poczują się wypoczęci, ale i odpowiedzialni za codzienne funkcjonowanie firmy, to zaczną pracować wydajniej. Work life balance jest niezwykle korzystny także dla pracodawców i, co tu dużo mówić, wpływa na wzrost sprzedaży. Dlatego jako dyrektorzy, powinniśmy szukać takich rozwiązań, które dadzą naszym pracownikom nieco więcej swobody, nie będą ich krępowały, a przy tym nie staną w sprzeczności z zasadami firmy.

            Jak pokazuje przykład choćby krajów skandynawskich, swoboda w wykonywaniu obowiązków i nieco większa doza wolności sprawia, że nasi podwładni pracują z większym zaangażowaniem i potrafią dać z siebie więcej. Nie jest bowiem prawdą, że jesteśmy w stanie cały dzień pracy spędzić na efektywnym wykonywaniu obowiązków, ale z pewnością odpowiednie bodźce z góry pozwolą nam ten czas wydłużyć.

Czy można nauczyć się dobrze słuchać?

Słyszę, ale nie słucham. 

Tak najczęściej wygląda problem w komunikacjach międzyludzkich. Można, a nawet trzeba to zmienić, gdyż jak powiedział słynny zoolog austriacki – Konrad Lorenz – „Powiedziane nie znaczy usłyszane - Usłyszane nie znaczy zrozumiane - Zrozumiane nie znaczy zaakceptowane.”

Słyszenie i słuchanie – ludzki problem

            Według amerykańskich badaczek komunikacji interpersonalnej – K. Adams oraz G. Galanes – brak skupienia na tym, czego słyszymy, a więc de facto, brak umiejętności słuchania, jest swoistą chorobą cywilizacyjną naszych czasów. Większość ludzi potrafi usłyszeć, co się do nich mówi; nie potrafi jednak przetworzyć informacji. Dzieje się tak przede wszystkim z naszego wrodzonego egoizmu. Rozmowa jest czymś w rodzaju własnej przyjemności i możliwości do samodzielnego zaprezentowania się. Jeśli więc ktoś mówi, to nam w tym przerywa. Siłą rzeczy słuchamy, by móc wiedzieć, kiedy mówić przestanie i będziemy mogli zrobić to samo w odwrotnej kombinacji.

Aktywne słuchanie

            Tymczasem w naukowych podstawach komunikacji interpersonalnej ukłuto termin aktywnego słuchania, a więc zakładając niejako także słuchanie bierne. Aktywne słuchanie to umiejętność podążania za tokiem rozumowania danej osoby oraz zdolność do przetwarzania na bieżąco tego, co ktoś do nas mówi. Pozwala na uruchomienie procesów myślenia, które byłyby adekwatne do tego, co mówią do nas rozmówcy. Jest to niezwykle trudne, gdyż większość z nas stara się wyłapać tylko sens, najważniejsze wyrazy z tego, co mówią inni i w efekcie generalizujemy, krytykując bez zrozumienia. To z pewnością zaburza dobrą komunikację.

Sposoby na dobrego słuchanie

            Jak nauczyć się słuchać aktywnie? Przede wszystkim należy przyjąć właściwą postawę. Człowiek nie wyraża siebie tylko poprzez słowa, ale także poprzez gesty. Zrezygnujmy zatem z krzyżujących się nóg, rąk założonych na siebie czy uciekania wzrokiem. Zamiast tego skupmy się na rozluźnieniu, wyprostowaniu, uśmiechu oraz przyjęciu postawy otwartej – bez krzyżowania nóg czy rąk. Ważne byśmy starali się utrzymywać kontakt wzrokowy. U wielu osób powoduje on dyskomfort, dlatego należy wyobrazić sobie, jaki tworzą oczy i nos rozmówcy. By utrzymywać kontakt należy skoncentrować się właśnie na tej przestrzeni. Skup się na rozmówcy, nie zajmuj się wieloma innymi sprawami i nie rzucaj co jakiś czas krótkiego ‘mhm’, ‘tak, tak’. Nie przerywaj, gdy ktoś mówi. Nawet jeśli nie zgadzasz się z kimś w jakimś względzie, pozwól mu dokończyć wypowiedź i wówczas odnieś się do jego słów. Pamiętaj, byś zadawał pytania otwarte, a nie tylko przytakiwał. W ten sposób wymiernie wskazujesz, że aktywnie słuchasz.

            Aktywne słuchanie to nie tylko niezwykle trudna, ale i przydatna umiejętność. Dzięki niej możesz w prosty sposób pokazać rozmówcy, że interesuje Cię to, co ma do powiedzenia, a w ten sposób zyskujesz u niego szacunek i większy posłuch dla swoich słów. To po prostu lepsza komunikacja, za którą idą lepsze wyniki sprzedażowe firmy.